ใช้ยาผิด ไม่ยั้งคิด ก็ถึงตาย

ใช้ยาผิด ไม่ยั้งคิด ก็ถึงตาย

ยกเครื่องเรื่องสารกำจัดศัตรูพืช

สมาคมคนไทยธุรกิจเกษตร

        การใช้สารเคมีผิดๆ ไม่ว่าผิดวัตถุประสงค์ ผิดประเภท ผิดวิธี ล้วนนำไปสู่ภาวะอันตรายได้ทั้งสิ้น

เกษตรกรนิยมเรียกสารกำจัดศัตรูพืชว่า ยา (พืช) เพราะเปรียบกับคนก็มียา (คน) เปรียบกับสัตว์ก็มียา (สัตว์)

ยาคนและยาสัตว์ ต่างมีฉลากระบุข้อบ่งใช้อย่างชัดเจน ครอบคลุมวัยปริมาณยา ช่วงเวลาที่ใช้ บางอย่างกลืน บางอย่างเคี้ยว บางอย่างละน้ำน้ำ ฯลฯ เพื่อให้ยาออกฤทธิ์กำจัดเชื้อโรคอย่างมีประสิทธิภาพ หากไม่ปฏิบัติตาม นอกจากไม่หายแล้ว เชื้อโรคอาจดื้อยาในภายหลัง กลายเป็นเรื่องใหญ่ยิ่งกว่า

สารกำจัดศัตรูพืช ไม่ว่าวัชพืช แมลง และโรค มีฉลากกำกับและมีข้อบ่งใช้เช่นเดียวกัน แต่รายละเอียดมากกว่า จำเพาะเจาะจงกว่า มีคำเตือน เพื่อเตือนให้เห็นอันตรายร้ายแรงถึงตาย หากขาดความระมัดระวังเพียงพอ

สิ่งที่แตกต่างไปจากยาคนและยาสัตว์ คือ พื้นที่ในการใช้ ยาคนและยาสัตว์ใช้ จำเพาะกับตัวบุคคลหรือจำเพาะตัวสัตว์ และใช้เฉพาะเมื่อเกิดอาการของโรคจำเพาะเป็นรายๆไป ต่างจากพืชที่เผชิญปัญหาการระบาดจากโรคหรือแมลงในพื้นที่กว้างขวางกว่ามาก การใช้จึงเป็นเรื่องต้องพึงระวังมากกว่า

สารกำจัดศัตรูพืชออกแบบโดยมีวัตถุประสงค์จำเพาะเจาะจง ทั้งในรูปสูตรยาเม็ด ผง น้ำ น้ำมัน เกษตรกรต้องใช้ตามข้อกำหนดของสูตรนั้นๆโดยเคร่งครัด นอกจากการออกฤทธิ์โดยตรงแล้ว ยังมีเรื่องอันตรายจากฤทธิ์อันเนื่องจากการใช้ผิดประเภทด้วย เช่น ให้ใช้กับพืชไร่ต้นเตี้ยกลับไปใช้กับพืชสวนต้นสูง หรือในรูปสารเคลือบทรายใช้หว่านในนา ใช้กำจัดแมลงหนึ่งไพล่ไปใช้ฆ่าหอย หรือเบื่อปู

ในสังคมที่ยังขาดความเฉลียวและเห็นแก่ได้ การใช้สารกำจัดศัตรูพืชแบบผิดๆ สุดโต่งยังคงมีอยู่ เช่น การจับกุ้งก้ามกรามในน้ำบางปะกงที่เป็นข่าวโด่งดังเมื่อเร็วๆ นี้ นักจับกุ้งใช้วิธีโรยยา หรือใช้สารกำจัดแมลงศัตรูพืช เดลต้าเมทริน (Deltamethrin) เทลงไปเบื่อกุ้ง จนกุ้งเกิดอาการน็อกลอยขึ้นมาแล้วก็จับไปขายเพื่อหาเงินด้วยวิธีง่ายๆ ปราศจากความยั้งคิด

จริงอยู่ สารเดลต้าเมทริน เป็นสารกลุ่มไพรีทรอยด์สังเคราะห์ ที่เป็นพืชน้อยต่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม แม้ไม่เป็นอันตรายต่อคนในกรณีได้รับในปริมาณไม่มาก แต่สำหรับสัตว์น้ำอื่นๆ นอกเหนือจากกุ้งแล้ว พลอยได้รับผลกระทบไปด้วยเป็นการทำลายห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศพร้อมๆ กันอย่างน่าเศร้า

ความเห็นแก่ได้เห็นแก่สนุก ยังทำให้คนจำพวกหนึ่ง ใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทพาราควอต กระทั่งสารกำจัดแมลงกำจัดแมลงจำพวกพาราไธออน เมทธิล (ยกเลิกการใช้สารแล้ว) และผงซักฟอก ในกระบวนการผลิตเหล้าเถื่อน โดยเชื่อกันว่าช่วยร่นเวลาเกิดแอลกอฮอล์ โดยไม่ตระหนักว่าสารกำจัดศัตรูพืชจะส่งผลให้อันตรายมากขึ้น

การดื่มอุจากไหในบางท้องถิ่น มีการใช้ไม้ซางเป็นหลอดดูด เกลี่ย และ แตะสารกำจัดวัชพืชจำพวกพาราควอตบางๆ แล้วดูดผสมเข้าไป นัยว่า ทำให้เมาเร็วและเมาแรง เป็นการทำร้ายตัวเองอย่างน่าอนาถ

เช่นเดียวกัน ยาแก้โรคหอบหืดในคน เมื่อนำไปใช้เป็นสารเร่งเนื้อแดงใน หมู ก็ทำให้ก่อมะเร็งได้ หรือ สารซูโด เอฟีดรินในยาแก้หวัด เมื่อนำไปใช้เป็นสารตั้งต้นยาบ้า ก็ทำอันตรายคนได้มากมาย

ขึ้นชื่อว่า ยาแล้ว ย่อมมีคุณอนันต์ ควบคู่กับมีโทษมหันต์ ยาคน ยาสัตว์ ยาพืช มีประโยชน์เมื่อใช้ถูก ใช้เป็น ใช้ด้วยความระมัดระวัง ตรงกันข้าม เมื่อใช้ยาผิด ใช้โดยไม่ยั้งคิด ใช้โดยไม่รู้ ล้วนมีสิทธิตายทั้งหมู่ได้